Hepatit A hastalığı, Hepatit A virüsünün neden olduğu, karaciğeri tutan ve sarılıkla karakterize bir enfeksiyon hastalığıdır. Dışkı ile yayıldığı için temiz olmayan su kaynakları ve bu sularla yıkanmış gıdalar virüsün yayılması için büyük risk oluşturur. Bu nedenle hijyen, hastalığa karşı korunmada büyük etkendir.
Hepatit A tüm dünyada yaygın olup, özellikle gelişmekte olan ülkelerde çocukluk çağında, gelişmiş ülkelerde ise daha ziyade genç erişkinlerde görülen bir enfeksiyondur. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre yılda 1, 4 milyon Hepatit A vakası görülmektedir.
Ülkemizde Hepatit A aşısı bebeklik döneminin rutin aşı takviminde yer alır ve iki doz şeklinde verilir. Bu sayede ömür boyu koruyuculuk sağlar.
Kişi Hepatit A enfeksiyonu geçirmiş ise tekrar hastalığa yakalanmaz. Hepatit A, grip benzeri şikayetlere yol açar ancak birkaç ay içinde bu şikayetler kaybolur. Nadir durumlarla ise uzun sürer ve karaciğer yetmezliğine neden olur.
Hepatit A Nasıl Bulaşır?
Hepatit A, hasta kişilerin dışkısında bulunabileceği için kişiden kişiye bulaşabilir. Eller, su, gıda ve her türlü eşya ile bulaşabilir. Bu nedenle sanitizasyon (içilen suyun temizliği) ve hijyen eksikliği olan her yerde kolaylıkla yayılabilir. Hepatit A’lı kişi evdeki diğer kişilere hastalığı kolaylıkla bulaştırabilir.
- Daha önce hepatit A geçirmeyen ve aşılanmamış olan kimseler için hastalığa yakalanma tehlikesi vardır.
- Hepatit A virüsü, enfekte kişilerin dışkılarında mevcut olup sağlam kişilere;
- Hastalığı taşıyanların dışkısı ile (mikroskobik miktarlarda olsa dahi) bulaşmış yiyecek ve içeceklerin kaynatılmadan, çiğ ya da az pişmiş olarak tüketimi ile,
- Hastanın dışkısının bulaştığı kişisel eşya teması ile (çocuk bezi, çamaşır ve havluları v.b.),
- Kirli, klorlanmamış havuzlarda yüzme nedeniyle,
- Ellerini düzgün bir şekilde yıkamayan ya da mikroplu suda yıkayan, Hepatit A enfeksiyonuna sahip tarafından hazırlanan yiyecekleri yeme ile,
- Kirli su içme (buz küpleri dahil) ile,
- Kirli sudan çıkmış çiğ veya az pişmiş kabuklu deniz ürünleri yeme ile,
- Daha az yaygın olarak, Hepatit A taşıyıcısı olan biriyle cinsel temas ile (özellikle anal yolla cinsel temasta) bulaşabilir.
Belirtiler
Hepatit A Belirtileri
Hepatit A, nadiren karaciğer yetmezliği ve ölüme neden olur. 50 yaş üzeri kişiler, Hepatit B ve C enfeksiyonları ile diğer karaciğer hastalıklarına sahip olanlar, bu virüsün yol açabileceği komplikasyonlar açısından risk altındadır.
Kişiler, aşağıdaki belirtileri göstermeden de hastalığa sahip olabilir ve Hepatit A virüsünü başka kişilere yayabilir. Genel olarak grip benzeri belirtiler görülür:
- Ateş
- Karın ağrısı
- Halsizlik
- Bulantı
- Gözlerde sararma
- Kusma
- İştahsızlık
- Şiddetli mide ağrısı ve ishal (özellikle çocuklarda)
- Eklem ağrısı
- İdrarda koyulaşma
- Renksiz ya da soluk renkli dışkı
- Sarılık (sarı renkli cilt veya gözler, koyu renk idrar, kil rengi dışkı).
Bu belirtiler genellikle Hepatit A virüsünün bulaşmasından 2-6 hafta sonra ortaya çıkar ve genellikle 2 aydan daha kısa sürer, karaciğerde hasar bırakmaz. Ancak yüzde 10-15 oranında bulgular 6 ay kadar uzun sürebilir ve kişi çalışamayacak kadar hasta hissedebilir..
6 yaş üzeri çocukların yüzde 70’inde herhangi bir belirti yoktur.
Hepatit A Risk Faktörleri
Hepatit A için en önemli risk faktörlerinden birisi hastalığın yaygın görüldüğü bölgelere seyahattir. Sağlık çalışanları, askerler, yuvaya giden çocuklar, kreşteki çocuklar, yatılı okulda okuyan çocuklar, aşısız olanlar ve hijyene dikkat etmeyenler daha fazla risk altındadır.
Yüksek Risk Altında Olanlar Diğer Kişiler:
- Hepatit A yaygın olan ülkelerde yaşayanlar veya bu ülkelere seyahat edenler
- Enjeksiyon ile veya enjeksiyonsuz uyuşturucu kullananlar
- Hemofili gibi pıhtılaşma faktör bozukluğu olanlar
- Hepatit A hastası ile aynı evde yaşayanlar
- Hepatit A hastası ile cinsel ilişkiye girenler.
Tanı Yöntemleri
Hepatit A Tanı Yöntemleri
Hepatit A tanısı hekiminizin tıbbi öykünüzü dinleyip fizik muayene yapmasıyla, klinik bulgularınıza göre konur; kan testi yoluyla tanı kesinleştirilir. Bu testte hepatit A hastalarının kanındaki IgM antikor seviyesine bakılır.
Tedavi Yöntemleri
Hepatit A Tedavi Yöntemleri
Hepatit A’dan Korunmak İçin Bazı Önlemler Almak Mümkündür. Bunlar;
- Salata veya meyveyi iyice yıkamak ve sirkeli suda bekletmek,
- Hastalığın yaygın olduğu bölgelere gitmeden önce aşı olmak,
- Çocukluk döneminde aşı olma,
- Tuvaleti kullandıktan sonra, çocuğun bezini değiştirdikten sonra elleri yıkamak,
- Çocuklara tuvalete gittikten sonra ve yemekten önce el yıkama alışkanlığı kazandırmak,
- Yemek hazırlamadan ve yemeden önce elleri yıkamak
- Çiğ kabuklu deniz ürünleri ve az pişmiş etten uzak durmak
- Güvenli suları tüketmek.
Hepatit A Aşısı
Hepatit A aşısı, 2 doz halinde, 18 ay ve 2 yaş döneminde yapılır. Aşının koruyuculuğu çok yüksektir. Hepatit A aşısı sağlık merkezlerinde yapılır. Aşı yapıldıktan 15 gün sonra koruyuculuğunu gösterir. Hepatit A aşısı yapıldıktan sonra ömür boyu korur.
