Geleneksel şifalı bir bitkidir. Balsam, baharda açtığı çiçekleri ile göz kamaştıran, ortalama 45 – 55 cm boylanan ve dipten sürerek yayılma eğilimi gösteren, çok yıllık, donlara dayanıklı kalıcı bir bitkidir. Ayçiçeği ailesinden olan bitki hem hızlı gelişim gösterir hem de çiçekleri kalıcı ve kesime uygundur.
Doğal şartlara kolaylıkla uyum sağlar. Yaz aylarında kuru, kışın yağış alan Akdeniz iklimine uygundur. Bitki eski çağlardan beri soğuk algınlığına iyi geldiğinden tentür, pomad ve çay olarak kullanılır.
KULLANIMI:
Anavatanı Amerika olan bitki ülkemizde pek bilinmediğinden şifalı kullanımı için genel bilgiler şöyledir.
Balsam, her türlü toprakta fazla killi olmamak kaydıyla yetişebilir. Açık alan ve bol güneş ister. Bitki zaman içinde yer altında, dış kısmı ağaç kabuksu bir kök geliştirir. Bu kök yerin oldukça derinlerine inebilir. Yaz aylarında bitkinin geçtiği yer kazılarak, sert kökten kışın kullanmak için parmak kalınlığında ya da daha ince ortalama 3 – 4 parça kök alınır.
Kök kısmı reçineli olup çok hoş kokuludur. Tentür için yüzde 80 – 90 alkol içine bırakılarak bekletilir. Çayı için temiz cam kavanozda saklanan kökler, çay yapımından önce, havuç doğrar gibi dilimlenir.Cezveye konan dilimlenmiş kökler hafifçe ısıtılır. Suyun ılınması sağlanır, kaynatılmaz. Ilık olması yeterlidir. Su ılınınca içine 1 kaşık bal katılır ve soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra 2 kez daha cezvede karışım ılık olana dek ısıtılır ve soğutulur. 3. nün sonunda soğutulmadan ılık halde içilir. Bu haliyle kronik öksürüklere ve soğuk algınlığına iyi gelir.
Dikim Yeri: Bordür ve doğal peyzaj görüntülerinde diğer çiçekli bitkilerle ekimi yapılır. Şifalı bitki yetiştiriciliğinde kullanılır.
Bitkinin Maks. Boyu: 45-55 cm
Ömrü: Çok yıllık
Ekim: Sonbahar sonu ve Bahar aylarında tohumdan ekimi yapılır. Doğrudan toprağa ya da üretim saksılarına ekilir. Üretim saksılarında fideleyerek toprağa alınması tavsiye edilir.
Çimlenme: Tüm Türkiye genelinde yetiştirilebilir. Yetişmiş bitki aşırı soğuklara ve aşırı sıcaklara dayanıklı olur. Çimlendirmesi tecrübe ister. Çimlenme için 3 hafta 20°C, 5 hafta -4-+4°C ve çimlenmek için 5-12°C ister. Bulunduğunuz bölgeye göre en ideal uygulama, sonbahar sonunda dış mekâna açık havada üretim saksılarına ekilen tohumların baharda çimlenmesini sağlamaktır. Üzerine yağan kar ve yağmurdan olumlu etkilenirler. Uzun kış ayları yaşayan bölgelerde kışın bitimine 3 ay kala iç mekânda ekilmeli ve üretim saksısı soğuk dönemi geçirmek için kışın son iki ayı dış mekânda tutulmalıdır.
Çimlenme bahar aylarında gerçekleşir. Elle alınabilir boya gelen genç filizler, kök kısmı zedelenmeden ve açıkta bekletilmeden, geçirgenliği yüksek, orta verimli toprağa alınarak fidelenir.
Kurak dönemlerde sulanmak isteyen bitki, bol güneş alacağı, bahçenin kuzey kısımlarında daha sağlıklı gelişir.
Çok yıllık olan bitki bahar aylarında çiçeklenir.
Ekmediğiniz ve artan tohumlar, ışık nem almadan serin bir çekmece içinde ortalama 7 yıl dayanırlar. Buzdolabında saklamayınız. Daha uzun süre depolamak için ideal ısı +10 derece’de 10 yıl.
Bakım: Bol güneş gören açıklık, hava akımı olan yerlerde yetiştirilir. Geçirgen süzek toprakta verimli, kalıcı çok yıllık bir bitkidir.