Sifilis, ya da sık bilinen adıyla frengi; Treponema pallidum adı verilen bakterinin neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Hastalığın neden olduğu yaralara temasla kolayca bulaşabilir. Doğru tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
Bulaşma Yolları
Frengi, hastalığa sahip kişideki yaralara (şankr) direkt temas ile bulaşır. Bu yaralar dış genital organlar, vajina, makat, rektum, ağız ve dudaklarda görülebilir. Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar gibi vajinal, oral, anal yolla bulaşmaktadır. Ayrıca gebelik ile doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir.
Korunma Yolları
Cinsel ilişkiye girilecekse korunma yöntemlerini mutlaka kullanmak gerekir.
- Her çeşit cinsel ilişkiden (vajinal, oral ve anal) önce kondom kullanın. Kondomun yırtılmamasına ve doğru şeklide kullanılmasına özen gösterin.
- Partnerinize cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla ilgili konuşun.
- Karşılıklı tek eşlilik riski azaltmaktadır.
- Partneriniz cinsel yollarla bulaşan enfeksiyon belirtilerine sahipse (frenginin göstergesi olan yaralar, idrar sırasından acı, genital bölgede kızarıklık ya da siğille) tedavi olana dek cinsel ilişkiden kaçının.
Belirtiler
Frengi (Sifilis) Belirtileri
Frengi (Sifilis) belirtileri üç evrede ortaya çıkar ve ilk başlarda belirtiler hafiftir. Bulgular arada kaybolabilir ve hasta iyileştiğini düşünebilir.
Hastalığın belirtileri başka hastalıkları taklit ettiğinden sifiliz, kimi kültürlerde “büyük taklitçi” olarak anılır.Frenginin 1. döneminde yani temastan yaklaşık 3 hafta sonra, bakterinin ilk bulaştığı cinsel organ etrafında tipik olarak düzgün kenarlı, ağrısız, kırmızı bir kabartı (şankır) oluşur. Bu kabartılara çoğu zaman ilgili bölgede ele gelen bir lenf nodu da eşlik eder. Hastaların yaklaşık %30 kadarında olağandan farklı olarak, kabartılar ağrılı olabilir. Tedavi edilmediği takdirde yaklaşık 3-6 hafta sonunda kabartılar kayboldur. Hasta iyileştiğini düşünür, fakat bakteri çoğalarak vücuda yayılır.Frenginin 2. dönemi klasik olarak ilk dönemden 6-10 hafta sonra ortaya çıkabileceği gibi, kimi hastalarda görülmeyebilir. Bu dönemde grip benzeri belirtiler görülür:
- Ateş
- Halsizlik
- Kas ağrıları
- Boğaz ağrısı
Bu dönemin ardından hastalık latent (uyku dönemi) döneme girer. Hastada hiçbir şikayet oluşturmaz fakat hastalığın varlığı kan tetkikleriyle saptanabilir.Frenginin 3. evresi, birinci dönemden yaklaşık 3-15 yıl sonra ortaya çıkar. Frenginin 3. evresi 3 farklı şekilde ortaya çıkabilir;
Gomlu Sifilis
Bu türde gom adı verilen yumuşak, büyük, tümör benzeri kabartılar ciltte, kemiklerde ve hatta kimi iç organlarda ortaya çıkabilir.
Nörosifilis
Bu türde hastalık sinir sistemini etkiler. Felç, his kaybı, demans, psikiyatrik sorunlar ve göz sorunlarına yol açar.
Kardiyovasküler Sifilis
Bu tür, kalpten vücuda kan taşıyan ana damar olan aortu tutar ve aort anevrizmalarına yol açar. Frengi 3. evresi ölümcül olabilmektedir. Eğer hamile bir kadında sifiliz varsa, erken doğum riski, bebekte deformite ve ölüm riski çok fazladır.
Tanı Yöntemleri
Frengi (Sifilis) Tanısı
Frengi tanısı için kan testi ve şankır adı verilen yaradan sıvı örneği ile alınır. Eğer frengi çok ilerlemişse, omurilik sıvısı alınarak merkezi sinir sistemine yayılma durumu kontrol edilir.
Frengi şüphesi varsa, diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sahip olma riski de olduğundan, bu kan testinde klamidya, bel soğukluğu ve HIV taraması da yapılır. Kişinin test sonuçlanan kadar cinsel ilişkiye girmemesi önerilir.
Tedavi Yöntemleri
Frengi (Sifilis) Tedavisi
Frengi tedavisi, kan testleri ile tanı konulduktan sonra antibiyotikle yapılır. Tedavide doğru antibiyotik kullanımı önemlidir ancak tedavi, enfeksiyonun neden olduğu hasarları gidermez. Yani frengi komplikasyonları için başka tedaviler gerekebilir.
Enfeksiyondan kurtulmak için tüm antibiyotiklerinizi doktorunuzun tavsiye ettiği şekilde kullandığınızdan emin olun, aksi takdirde bu bakteri, antibiyotik tedavisine dirençli olabilir. Penisilin, frengi için tercih edilen antibiyotiktir, bu nedenle penisiline alerjiniz olduğunu biliyorsanız doktorunuza mutlaka bildirin.
Eğer frengiye sahipseniz partnerlerinizin de tedavi görmesi gerekir. Frengi geçirmiş olmak bu hastalığa karşı koruyuculuk sağlamaz. Başarılı ve doğru bir tedavi uygulansa bile kişi ilerde tekrar frengi olabilir.
