Borsa hakkında ayrıntılı bilgisi olmayan ya da herhangi bir tecrübesi bulunmayan, ilk kez girmeyi düşünenlerin en sık sordukları sorulardan bir tanesi hisse senetlerinin ne şekilde alınıp satılacağı olmaktadır. Öncelikle söylemeliyiz ki borsada hisse senedi almak ve satmak öyle gözde büyütülecek kadar zor bir işlem değil. Kısacası borsada işlem görmekte olan ve tahmini olarak yükseleceğine ihtimal vermiş olduğunuz bir şirketten hisse satın alacaksınız, şirkette ortaklık sahibi olacaksınız. Zaman içerisinde ihtiyaç duymanız halinde ya da gerek duyduğunuz durumlarda da hissenizi satacaksınız. Bu işlem çok da zorlayacak bir işlem olmamaktadır. Ancak hangi şirketten hisse alacağınız ve ne zaman satacağınız konuları daha çok bilgi ve tecrübe isteyen konulardır.
Hisse Senedi Nedir?
Borsada hisse senedi almak, satmak gibi konulara girmeden önce bahsi geçen hisse senedinin ne olup ne olmadığını daha net şekilde ortaya koymamızda fayda var. Peki nedir bu hisse senedi? Hisse senedi pay senedi olarak da bilinmektedir. En basit tanımı ile hisse senedi satın aldığınız zaman satın almış olduğunuz şirkette belirli bir pay sahibi olmuş olursunuz. Bu bir çeşit ortaklık olarak da değerlendirilebilir. Satın aldığınız hissenin büyüklüğüne göre büyük ya da küçük bir ortak olacaksınız. Peki şirketler neden bu işlere girer? Öncelikle şirketlerin hisselerini satışa çıkarmalarının bazı sebepleri bulunmaktadır. İşlerini daha da büyütmek isteyen, hayata geçirmeyi düşündükleri farklı projelere nakit para sağlamak isteyen şirketler bu aşamada bu yola başvurabilirler. Yani şirketteki herhangi bir ihtiyaç için nakit paraya ihtiyaç duydukları zaman hisselerinden bir kısmını satabilirler.
Şirketin hisselerinin satışa çıkarılmasının hemen öncesinde belirli prosedürler uygulanmaktadır. Söz konusu şirketin tahmini bir değer ile piyasa değerinin belirlenmesi, hisselerinin ne kadarlık bir bölümünün piyasaya açılacağı gibi belirlemeler yapılır. Bu işlem ilk belirlemeleri içerisinde barındıran bir halka arz etme işlemi olarak geçer. Halka arz işleminin ardından söz konusu olan şirketin hisseleri o ülkenin borsasında satışa çıkarılır. Şirketin ilk olarak halka arzında para kazanılabilir. Ancak yatırımcı kişiler hisse senetlerini alıp satmayan devam edebilirler. Bu işlemler de meydana gelecek olan fiyat dalgalanmalarından dolayı yatırımcılara para kazandıracaktır.
Hisse Senedi Nasıl Alınır, Nasıl Satılır?
Öncelikle bu işlemin bir prosedürü vardır. Bu prosedürü iyi bilmek ve uygulamak gerekir. Prosedürdeki ilk aşama aracı kurum seçimi olmaktadır. Dünyada da olduğu gibi bizim ülkemizde de bu açıdan hizmet vermekte olan pek çok aracı kurum bulunmaktadır. Bu kurumlar genel olarak borsada alım ve satım işlemlerini yapabilecek yeterlilikleri barındırır ve izinleri almıştır. Genel olarak bu şekilde olsa da sizin aracı kurum seçerken de bu izin ve yeterlilikleri barındıran bir kurum tercih etmeniz gerekir. Örneğin ülkemizde borsada alım satım için aracılık yapmakta olan Garanti Bankası, İş Bankası, ING Bank, Yapı Kredi gibi bankalar bulunmaktadır.
Borsaya girişte ilk aşama aracı kurum seçimi yaptıktan sonra diğer adımınız ise bu aracı kurum üzerinde bir yatırım hesabı açmak olacaktır. Bu işlem de oldukça kolay bir adımdır. Bankalardan hesap açacaksanız internet üzerinden de açabileceğiniz gibi aynı zamanda şubelere giderek de açabilirsiniz. Gerekli imzaları atarak bilgilendirmeleri aldıktan sonra yatırım hesabınız da açılmış olacaktır.
Yatırım hesabınıza bir miktar para yatırmanız gerekiyor ki bu parayı hisse senedi alımında kullanabilesiniz. Yatıracağınız miktar hem almak istediğiniz hisse senedinin tutarı hem de ödemeniz gereken komisyon tutarının toplamına eşit olmalıdır. Hesabınıza para yatırma işlemlerini çeşitli şekillerde yapabilirsiniz. Eğer mevcut bir vadesiz hesabınızda para bulunuyor ise buradan aktarabilir ya da doğrudan şube üzerinden de para yatırımı yapabilirsiniz.
Gerekli alt yapı işlemlerini yaptıktan sonra bir sonraki adım hisse senedini satın almak olacaktır. Bunun için çalışmakta olduğunuz aracı kurumun internet sitesi ya da uygulaması üzerinden kendi sisteminize giriş yapmalısınız. Burada borsada işlem görmekte olan ve satın almayı düşündüğünüz hisse senetlerini seçmelisiniz. Güncel fiyat tablolarını ancak seans saatleri içerisinde görebilirsiniz. Eğer seans saatlerinin dışında bir zaman girmişseniz de son işlem tutarını görebilirsiniz. Bu aşamada aracı kuruma hisse senedini alma talimatını veriyorsunuz. Buna alım emri adı verilir. Serbest fiyatlı emir ya da limitli emir adı verilir. Sizin için uygun olanı seçerek ilk borsa işleminizi gerçekleştirmiş ve ilk hisse senedinizi almış olacaksınız.
Gelelim şimdi de satın almış olduğunuz hisse senetlerini nasıl satacağınız konusuna. Bunun için satın aldığınız hisse senedinin sizin hedefiniz olan fiyata erişmesini bekleyebilirsiniz. Ama söz konusu borsa olduğu için bu konuda net bir sonuç ile karşılaşamayabilirsiniz. Her türlü neticeye hazırlıklı olmalısınız. Satma işlemi de aynı alma işleminde olduğu gibi benzer bir şekilde yapılmaktadır. Yatırım hesabı sayfanızı açarak buradan hisse senetlerinizi satabilirsiniz. Eğer kazanç elde etmiş iseniz de bu ücret satış işlemini gerçekleştirmenizin en fazla iki iş günü sonrasında hesabınıza yansıtılacaktır.
Alım ve satım işlemlerinde bilinmesi gereken alım emirlerinin farkları olacaktır. Limitli emiri tanımlamak gerekirse almak ya da satmak istediğiniz hisse senedinin fiyatını belirlediğiniz şekli olduğunu söyleyebiliriz. Serbest emir ise hisse senedi alım ya da satım fiyatını söz konusu borsada olabilecek değişimlere göre aracı kuruma bıraktığınız emir çeşididir. Bu tercihi hem hisse senedini alırken hem de hisse senedini verirken seçmeniz gerekmektedir. Bu adımları dikkatli analiz ederek ve bilgi sahibi olarak uygulamanız durumunda hisse senedi alım ve satım işlemlerinin çok da zor olmadığını görmüş olacaksınız.
