Boyun düzleşmesi boynun çeşitli nedenlerden dolayı eğri kıvrımını kaybederek düzleşmesi durumuna verilen isimdir. Normal şartlar altında insanların omurgaları boyunda, sırtta ve bel altında biraz kıvrımlı ve eğri bir şekle sahiptir.
Omurganın S şeklini oluşturan bu eğriler, boyun ve bel hizasında lordotik yani öne doğru oyuk, ve üst sırt hizasında kifotik yani geriye doğru çıkık olarak adlandırılırlar. Bu eğriler vücudun yapısının dengelenmesine ve korunmasına, hareketten kaynaklanan şokları emmesine, kafanın ağırlığını düzgün ve rahat bir şekilde taşımasına ve leğen kemiği ile uyumlu bir şekilde hizalanmasına, ve esnek bir şekilde hareket ederek bükülebilmesine yardımcı olur.
Lordosis bireyin normal olan doğal lordotik eğrisini etkiler. Bu eğrinin çok içe doğru kıvrıldığı uruma lordoz adı verilir. Lordosis bireyin belini ve boynunu etkileyebilir. Bu durum, omurga üzerinde aşırı baskıya neden olarak, ağrı ve rahatsızlık hissedilmesi sağlayabilir. Şiddetli ve tedavi edilmeyen vakalarda bireyin hareket kabiliyetini olumsuz yönde etkileyebilir.
Boyun düzleşmesi tedavisi, bu eğrinin ne kadar ciddi değiştiğine göre değişir. Bir çok vakada durumu fizik tedavi ve günlük egzersizlerle yönetmek mümkündür. Boyundaki eğrinin bütünüyle ortadan kalkıp, diğer tarafa doğru çıkıntı yapmasına ise servikal kifoz adı verilir.
Nedenleri
Boyun Düzleşmesi Neden Olur?
Boyun düzleşmesinin en önemli nedeni servikal omurganın dikkat halindeymiş gibi sürekli dik durmasına neden olan anormal bir eğridir. Bu eğri bireyin kendi davranışlarından veya çeşitli tıbbi durumlardan dolayı anormal hal alabilir.
Bireyin kendi davranışları da boyun düzleşmesine neden olabilir. Uyanıkken ya da uyurken zayıf, kötü duruşta kalmak, uzun süre bilgisayara ters bir şekilde bakmak, çeşitli mesleki koşullar ve tekrarlanan hareketler boyun düzleşmesine kaynak olabilir.
Bu davranışların yanı sıra çeşitli farklı tıbbi durumlar da boyun düzleşmesine yol açabilir.
Özellikle yaşlılıktan dolayı intervertebral disklerde ortaya çıkan dejeneratif disk hastalıkları omurgadaki disklerin incelmesine ve çökmesine neden olabilir.
Omurgada yaşla gelen bu değişiklikler bireyin boynunun doğal eğriliğini değiştirebilir ve zaman içerisinde boyuna yüklenen ağırlık nedeniyle dengesizliğe yol açabilir. Dejeneratif disk hastalıkları birçok vakada yaşın ilerlemesiyle birlikte daha ağır bir hal alır.
İatrojenik yani tıbbi uygulamaların istenmeyen bir sonucu dolayısıyla ortaya çıkan bozukluk boyun düzleşmesinin bir başka nedenidir. Bu uygulamalar arasında en yaygın olanı, omurgadaki basıncı hafifletmek için yapılan laminektomi prosedürüdür.
Bu prosedür arasında lamina çıkarılır. Her ne kadar laminanın çıkarılması sinirler için daha fazla alan yaratsa bile, omurlar arasındaki faset eklemlerin düzeninin bozulmasına neden neden olabilir. Bu komplikasyon çoğunlukla prosedüre giren yetişkinlerde değil, çocuklarda görülür. Başarısız servikal omurga füzyonları da bu duruma yol açabilir.
Konjenital bozukluk, doğum kusuru olarak ta bilinen ve doğuştan gelen bozukluklara verilen isimdir. Doğuştan ters eğriye yani servikal kifoza sahip olan bireylerin vücutlarının diğer bölgelerinde idrar sorunların veya böbrek bozuklukları gibi komplikasyonlar görülebilir.Boyun düzleşmesi, omurganın tamamen oluşmaması gibi doğuştan gelen bozukluğun sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bu durumda omurga anormal şekilde büyür ve omurlar büyüdükçe üçgene benzer bir şekil alırlar. Bu durum bireyin boynuna ve omurlara doğal görünmeyen bir şekil kazandırır.
Spondilolistezis, alt omurlardan birinin aşağıdaki kemiğe doğru kaydığı bir omurilik durumudur. Genellikle terapi veya ameliyatla tedavi edilir. Osteoporoz, kemik yoğunluğu kaybına neden olan ve kırık riskini artıran bir kemik hastalığıdır.
Osteosarkom ise tipik olarak incik kemiği, uyluk kemiği veya omuz yakınındaki üst kol kemiğinde gelişen bir kemik kanseri türüdür. Bunlar omurga üzerinde dengesizliğe yol açacak deformasyonlara neden olabilir.
Araba kazası, düşme veya spor yaralanması dahil olmak üzere farklı yaralanma türleri travmaya ve boyun düzleşmesine neden olabilir. Özellikle boyun omurunu tutan bağlar kopar veya yırtılırsa, omurga öne doğru eğilebilir ve omurga boşluğunda daralma ortaya çıkabilir.
Boyun Düzleşmesi İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Boyun düzleşmesi sendromu bireyin boynunu ne kadar esnetebileceğini kontrol eden bağlar üzerinde aşırı strese neden olabilir. Bu bağ kafatasının arkasından başlar, boynun arkasından devam eder ve servikal omurgadaki son kemiğe kadar uzanır.
Düz boyun sendromu olan bireylerde ortaya çıkan hareket sınırlaması sertlik omurganın şok emme kapasitesini azalttığı için bireyler daha ciddi yaralanmaya yatkın hale gelebilir. Bununla birlikte bu durumun hissedilen ağrılar ile ilişkilendirilmesi her zaman kolay olmadığından, bireyler bu sınırlamaların farkına sadece yaralandıktan sonra varabilir.
Düz boyun sendromlu bireylerde bazı yaralanmalar omuriliğin kendisine kadar ulaşabilir. Bu da boyunda ağrıya, baskıya, kafatasının tabanında uyuşmaya veya karıncalanmaya, çift görmeye ve yutma zorluğuna neden olabilir.
Belirtiler
Boyun Düzleşmesi Belirtileri Nelerdir?
Boyun düzleşmesinin birden fazla belirtisi se semptomu olabilir. Bu belirti ve semptomlar bir çok vakada hafif başlarlar ve zaman içerisinde gelişerek ağırlaşırlar.Boyun düzleşmesinin belirtileri arasında öncelikle boyun ile el ve ayak parmaklarında kas ağrıları olmak üzere sertlik, hareket kabiliyetinde azalma, baş ağrısı, koordinasyon sorunları, kas zayıflığı, omurga deformitesi yani şekil bozukluğu, felç, ile mesane ve bağırsak kontrol sorunları sayılabilir. Boyun düzleşmesi olan her birey aynı belirti ve semptomları yaşamaz. Özellikle felç, mesane kontrol sorunları ve bağırsak kontrol sorunları yalnızca çok ağır vakalarda durumlarda, özellikle durum tedavi edilmeden bırakıldığında ortaya çıkar.
Tanı Yöntemleri
Boyun Düzleşmesi Nasıl Teşhis Edilir?
Boyun düzleşmesinin teşhisi için öncelikle bir fiziksel muayene yapılması gereklidir. Bu muayene sürecinde doktor bireyin tıbbi geçmişini öğrenmek üzere sorular soracaktır.
Bu fizik muayenesi sürecinde gözlemlenen belirti ve semptomlara göre doktor röntgen, manyetik rezonans görüntüleme veya bilgisayarlı tomografi taraması gibi çeşitli modern görüntüleme tekniklerinin uygulanmasını isteyebilir.
Boyun eğriliğinin kişiden kişiye, bireyin anatomisine göre değişiklik göstermesi nedeniyle kesin bir ölçüsü yoktur. Bununla birlikte genellikle boyun eğrisinin 20 dereceden az veya 40 dereceden fazla olduğu vakalarda boyun eğriliği tanısı konulabilir.
Tedavi Yöntemleri
Boyun Düzleşmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Boyun düzleşmesinin tedavisi, neden olan duruma göre farklılık gösterir. Boyun düzleşmesi olan bireyler genellikle fizik tedaviye, yaşam tarzı değişikliklerine ve gerekli olduğu vakalarda cerrahi müdahalelere iyi yanıt verirler.
Cerrahi müdahalenin gerekli olduğu durumlarda bireyler iyileşme sürecinin ardından normal faaliyetlerini gerçekleştirebilirler, ancak üç ay kadar boyunluk takmak gerekli olabilir. Ameliyattan sonra, insanlar genellikle iyileşme üzerine normal aktivitelere devam edebilirler, ancak üç aya kadar bir destek takmaları gerekebilir.
Birçok vakada boyun düzleşmesi bireyin davranışlarından kaynaklanan mekanik bir sorun olduğu için fizik tedavi ve duruş alışkanlıklarının değiştirilmesi yeterli olabilir. Boyunluk ve hafif ağrı kesici ilaçlarla birlikte fizik tedavi, boyun eğrisi omurilik üzerinde baskı oluşturmadığı ve başka sorunlara neden olmadığı sürece tavsiye edilecektir.
İlaç tedavisi ise, davranışlar değiştirilmediği sürece sadece semptomları hafifletmeye yarayacaktır. Genellikle çeşitli tıbbi sebeplerden kaynaklanan ve omurilik üzerinde baskı oluşan durumlarda cerrahi müdahale yapılabilir.
oyun düzleşmesinin ağır bir türü olan servikal kifoz için en yaygın cerrahi türü spinal füzyon cerrahisidir. Fizik tedavi kendi başına ya da cerrahi müdahale sonrasında reçete edilebilir. Fizik tedavi sürecinde kasları güçlendirmek için fizyoterapistin ve doktorun tavsiye ettiği çeşitli boyun egzersizleri düzenli bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Boyun Düzleşmesi İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri Ve Evde Bakım
Bireyin doktoru ve terapisti, boyun düzleşmesi tedavisi sürecinde bireye uygun çeşitli tavsiyelerde bulunabilir. Bunlar arasında en yaygın olanı boynu dinlendirmektir. Durumu özellikle tekrarlayan hareketlerden veya mesleki koşullardan kaynaklanan bireyler için düzenli dinlenme hem ağrıyı hafifletmeye hem de iyileşmeyi desteklemeye yardımcı olabilir.
Bireyin boynunu zorlayan hareketlerden kaçınması gereklidir. Bazı vakalarda hareket alanını kısıtlamak için boyunluk kullanılması gerekli görülebilir. Boyun düzleşmesi için yastıklar, özel kontürleri sayesinde dinlenirken ve uyurken bireyin boynunu doğru şekilde konumlandırmasına yardımcı olabilir. Bu konumlandırma için yastık kılıfının içine özel boyun ruloları, kağıt havlu ruloları ya da havlu ve kumaş ruloları da konulabilir. Boyundan kaynaklı uzuv ağrılarının hafiflemesi için belirli bir şekilde yatılması da gerekli olabilir.
Uygun bir şekilde uygulanacak buz torbaları özellikle kaslardan kaynaklanan ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Normal şartlar altında bir seferde en fazla 10 ila 15 dakika boyunca buz torbası kullanılmalıdır. Bununla birlikte ağrılı bölgeye bir buz küpü sürerek bölgeye masaj yapılması da yararlı sonuçlar verebilir.
Sıcak su torbası, sıcak banyo veya duş ya da ısıtmalı yastıklar ağrıların hafiflemesine yardımcı olabilir. Bu tür ısı tedavileri en fazla 15 – 20 dakika uygulanmalıdır.
Birey duruşunu, davranışlarını ve ergonomisini kontrol etmelidir. Çalışma ortamının boynun doğru durmasına izin verecek şekilde ayarlandığından emin olmak önemlidir. Özellikle çalışma araçlarının, kullanılıyorsa masanın ve bilgisayarın yüksekliği boynun fizyoterapist ve doktor tarafından tavsiye edilen şekilde tutulmasına fırsat verecek şekilde ayarlanması gereklidir.
