Aneminin tedavi edilmemesi vücutta bazı sorunlara yol açabilir. Anemi, aynı zamanda hipoksi denilen, dokulara yeterli oksijenin iletilemediği durumlara sebep olabilir. Vücuda yeterli miktarda oksijen girmediği için tüm organlar zorlanmaya başlar. Anemi oksijen yetersizliğinden dolayı tüm iç organları ve kasları zorlarken; vücutta ağrılara, duygu durum bozukluklarına, unutkanlığa, el ve ayaklarda da uyuşmalara neden olabilir.
Aneminin tespit edilmesiyle birlikte nedenine göre tedavi planlanmasına bir an önce başlanması gerekmektedir. Kansızlığın nedenleri arasında genetik faktörler olabileceği gibi beslenme eksikliğinden kaynaklı da olabilir. Aneminin tedavi edilmeden önce çok iyi araştırılması ve hekimin de ihtiyaç duyması halinde mide – bağırsak endoskopisi gibi tetkiklerin yapılması gerekir.
Aneminin birçok tipi bulunmaktadır. Sonradan ortaya çıkabileceği gibi doğumsal da olabilmektedir. Aneminin bazı türleri:
- Orak Hücreli Anemi
Hem anne, hem de babadan geçen kalıtsal bir kan bozukluğudur. Kırmızı kan hücreleri yuvarlak, esnek ve halkaya benzer bir şekildedir. Orak hücreli anemiye sahip olan kişiler de ise kırmızı kan hücreleri orak şeklini aldığı ve esnekliğini kaybettiği için ismini de buradan almaktadır. Normal kan hücreleri kılcal damarların içinden geçiş yapabilirken, anormal hücreler ise kılcal damarların içinde saplanır geçiş yapamaz. Bu durumda hayati tehlikeye yol açabilir.
- Aplastik Anemi
Aplastik anemi kemik iliği yetmezliğine bağlı gelişen hastalıklardan biridir. Kemik iliğinde kan hücrelerinin üretilemediği durumlara da denilmektedir. Hem beyaz, hem de kırmızı kan hücrelerinin azalması veya tamamen yok olmasıyla, hastanın hayatını riske atabilen ciddi hastalıklardan biridir.
- Hemolitik Anemi
Periferik kanda kırmızı kan hücrelerinin zamanından önce yaşam sürelerinin kısalmasıyla ortaya çıkan bir anemi türüdür. Hemolitik anemi kalıtsal olabileceği gibi etkenlere bağlı olarak sonradan da gelişebilmektedir. Hemolitik anemide vücut ortalamanın 6 ila 8 katı daha fazla kan hücresi üretmeye başlar fakat hücrelerin tahrip edilmesi, yeni üretilen kan hücrelerinden daha hızlı gelişmektedir. Bu da hemoliz denen kan hücresi yıkımına neden olur.
- Pernisiyöz Anemi
Pernisiyöz Anemi, B12 vitamini ile doğrudan alakalıdır. Pernisiyöz anemisi olan kişiler yiyeceklerden yeterli miktarda B12 vitamini alamazlar. Midede üretilen intrinsik faktör denen proteine sahip değillerdir. Bu proteinin eksikliği B12 vitamini eksikliğine yol açar ve böylece B12 eksikliğinden kaynaklanan pernisiyöz anemisi meydana gelir.
- Megaloblastik Anemi
Megaloblastik anemi, B12 vitamininin ve folik asitin bulunması gerekenden daha düşük olduğunda meydana gelen bir anemi türüdür. B12 vitamini, folat eksikliği anemisi veya makrositik anemi olarak da bilinir.
Nedenleri
Aneminin Nedenleri Nelerdir?
Doğumsal olmayıp, erişkinlik döneminde ortaya çıkan aneminin üç önemli nedeni vardır. Bunlar; demir eksikliği, B12 eksikliği ve folik asit eksikliğidir.
- Demir hemoglobin proteininin en önemli bileşenlerinden biridir; demir eksikliği durumunda hemoglobin üretilemez ve anemi meydana gelir. Bu duruma demir eksikliği anemisi adı verilir. Demir eksikliği anemisi, demir bakımından fakir beslenme ve bir takım mide-bağırsak sorunları neticesinde ortaya çıkabilir. Bunun yanı sıra bazı kadınlarda demir eksikliği regl döneminde gereğinden fazla kan kaybetmelerinden dolayı ortaya çıkmaktadır.
- Folik asit ve B12 vitamini de alyuvarların üretiminde önemli rollere sahiptir. Bu nedenle folik asit ve B12 yönünden fakir beslenmek de anemiye yol açabilmektedir. Özellikle kırmızı etin az tüketimi veya hiç tüketilmemesi B12 vitamini ve demir eksikliğine yol açarken, sebze tüketmeyen kişilerde de folik asit eksikliği görülebilir. Anemileri engellemek için besinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesi gereklidir.
- Travma veya iç kanama gibi nedenlerle yaşanan kan kayıpları da anemilere yol açabilen nedenler arasındadır.
- Doğumsal olarak gelişen anemiler genellikle genetik faktörlere bağlıdır. Akdeniz Anemisi (Talasemi) ve orak hücre hastalıkları bunlara örnektir.
Tüm bunların yanı sıra, kronik hastalıkların da anemiye sebep olabileceği unutulmamalıdır.
Belirtiler
Anemi Belirtileri Nelerdir?
Kansızlığın belirtilerinden bazıları şöyledir:
- Halsizlik
- Yüzde, gözde veya tırnak yataklarında solgunluk
- Baş dönmesi
- Çarpıntı
- Unutkanlık
- Saç dökülmesi
- Kulak çınlaması
- Erken yorulma
- Üşüme
- Nefes darlığı
- Dudakta çatlaklar
- Göz kararması
- Huzursuz bacak sendromu
Tanı Yöntemleri
Anemi Nasıl Teşhis Edilir?
Anemi en sık görülen durumlardan biridir. Hemen hemen her toplumda, her ırkta ve her yaş grubunda gözlemlenebilir. Anemi tanısı için öncelikle doktorunuz tarafından tıbbi öykünüz ile talasemi, orak hücre anemisi gibi hastalıklar için aile öykünüz alınacaktır. Sonrasında ise fizik muayene ile birlikte tahlil ve tetkikler yapılarak anemi teşhisi konulabilir.
Fizik muayenede kalp atış hızı dinlenir, soluk alıp verme fonksiyonları kontrol edilir, dalak ve karaciğerde şişme olup olmadığı kontrol edilir.
Aneminin tipini ve seviyesini öğrenmek için kan testleri istenilebilir. Kansızlık şüphesi var ise doktorunuz sizden öncelikle tam kan sayımı testi yaptırmanızı isteyecektir. Tam kan sayımı testinde hematokrit, hemoglobin değerlerine ile birlikte alyuvarların, akyuvarların ve plateletlerin yani trombositlerin sayısı kontrol edilir.
Eğer tam kan sayımı testi anemi teşhisi için yeterli olmazsa hekiminiz sizden hemoglobin elektroforezi, retikülosit sayımı, serum demiri ve serum ferritin testlerini de isteyebilir.
Aneminin bir başka kronik hastalığın belirtisi olduğunün düşünülmesi halinde o hastalıkla ilgili tetkikler yürütülebilir.
Doktorunuz bağırsaklardan kaynaklı bir kanamadan şüpheleniyorsa dışkıda gizli kan ve kolonoskopi tetkikleri isteyebilir. Bunun yanı sıra, kadınlarda üreme sisteminden kaynaklandığı düşünülen kanamalar için jinekolojik muayene olmanız önerilebilir.
Tedavi Yöntemleri
Anemi Nasıl Tedavi Edilir?
Anemi tedavisi, aneminin türüne, seyrine ve şiddetine göre değişiklik göstermektedir. Tedavide temel hedef anemiye neden olan durumu ortadan kaldırmaktır. Demir eksikliği ve folik asit nedeniyle oluşan anemi için hekimin tavsiye edeceği yeşil ağırlıklı sebze ve meyvelerin tüketilmesi önerilmektedir.
Ayrıca bunları dışarıdan alınacak bir takım takviyelerle yapmak da mümkündür. B12 eksikliğine bağlı gelişen anemi içinse damla veya enjeksiyon yardımıyla vitamin takviyesi verilebilir.
Eğer anemi ilerlemiş ve tehlikeli bir noktaya gelmişse kan ve ilik kök hücre nakli yapılabilir. Ya da anemiye neden olan ve hayatı tehdit eden ciddi bir kanamanız varsa hekiminiz tarafından cerrahi bir operasyon da tavsiye edilebilir
